Źródła

Literatura:

  • Apostolopoulos, Nicolas/ Pagenstecher, Cord (Hrsg.), Erinnern an Zwangsarbeit. Zeitzeugen-Interviews in der digitalen Welt, Berlin 2013
  • Zwangsarbeit 1939-1945. Zeitzeugen-Interviews für den Unterricht: Video-DVD – Lernsoftware – Lehrerheft, hrsg. v. d. Freien Universität Berlin und der Bundeszentrale für politische Bildung, Berlin 2010
  • Plato, Alexander von / Leh, Almut / Thonfeld, Christoph (Hrsg.), Hitlers Sklaven. Lebensgeschichtliche Analysen zur Zwangsarbeit im internationalen Vergleich, Wien 2008
  • Spoerer, Mark, Zwangsarbeit unter dem Hakenkreuz. Ausländische Zivilarbeiter, Kriegsgefangene und Häftlinge im Deutschen Reich und im besetzten Europa, Stuttgart, München 2001
  • Herbert, Ulrich, Geschichte der Ausländerpolitik in Deutschland. Saisonarbeiter, Zwangsarbeiter, Gastarbeiter, Flüchtlinge (Schriftenreihe der Bundeszentrale für Politische Bildung, Bd. 410), Bonn 2003
  • Herbert, Ulrich (Hrsg.), Europa und der „Reichseinsatz”. Ausländische Zivilarbeiter, Kriegsgefangene und KZ-Häftlinge in Deutschland, 1938-1945, Essen 1991
  • Goschler, Constantin, Wiedergutmachung für NS-Verfolgte: Einführung und Überblick, in: zeitenblicke 3 (2004), Nr. 2.
  • Young, James Edward, Beschreiben des Holocaust. Darstellung und Folgen der Interpretation. Frankfurt 1992, S. 243-265 (Kapitel Video- und Filmzeugnisse des Holocaust)
  • Pagenstecher, Cord, „Zwangsarbeit 1939-1945. Erinnerungen und Geschichte.” Ein digitales Interviewarchiv und seine Bildungsmaterialien, in: „Ich bin die Stimme der sechs Millionen.” Das Videoarchiv im Ort der Information, hrsg. v. Baranowski, Daniel und der Stiftung Denkmal für die ermordeten Juden Europas in Zusammenarbeit mit der Stiftung EVZ und der Kulturstiftung des Bundes, Berlin 2009, S. 192-198
  • Pohl, Dieter / Sebta, Tanja (Hrsg.): Zwangsarbeit in Hitlers Europa. Besatzung – Arbeit – Folgen. Berlin 2017.
  • Zwangsarbeit. Die Deutschen, die Zwangsarbeiter und der Krieg. Begleitband zur Ausstellung, hrsg. v. Knigge, Volkhard / Lüttgenau, Rikola-Gunnar und Wagner, Jens-Christian im Auftrag der Stiftung Gedenkstätten Buchenwald und Mitelbau-Dora , Weimar 2010
  • „Gemeinsame Verantwortung und moralische Pflicht”. Abschlussbericht zu den Auszahlungsprogrammen der Stiftung „Erinnerung, Verantwortung und Zukunft”, hrsg. v. Jansen, Michael und Saathoff, Günter, Göttingen 2007
  • Mark Spoerer, Praca przymusowa pod znakiem swastyki. Cudzoziemscy robotnicy, jeńcy wojenni i więźniowie w Niemczech i okupowanej Europie w latach 1939-1945, Gdańsk 2015.
  • Isabelle Heinemann, Rasa, ziemia, niemiecka krew. Główny Urząd Rasy i Osadnictwa SS i nowy porządek rasowy Europy, Gdańsk 2014
  • Pavel Polian, Wbrew ich woli. Historia i geografia migracji przymusowych w Związku Radzieckim, Gdańsk 2015
  • Ryszard Kaczmarek, Górny Śląsk podczas II wojny światowej. Między utopią niemieckiej wspólnoty narodowej a rzeczywistością okupacji na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy, Katowice 2006
  • Czesław Madajczyk, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. I-II, Warszawa 1970.
  • Polska – Niemcy. Wojna i pamięć (Wydanie II poprawione i rozszerzone), Jerzy Kochanowski, Beate Kosmala (red.), Warszawa/Poczdam 2013, 460 stron, Oprawa: miękka, ISBN: 978-83-87092-57-3

Więcej literatury można znaleźć na stronie www.zwangsarbeit-archiv.de.

Świadectwa historyczne z Archiwum „Praca przymusowa 1939–1945“:

Barbara Szczepańska (id za246)

Bolesław Zajączkowski (id za258)

Janina Głowacka (id za255)

Józef Sowa (id za230)

Olga Djaczenko (id za011)

Lucjan Palut (id za221)

Stanisława Biernat (id za190)

Stanisława Imiołek (id za197)

Sylwester Kukuła (id za199)

Tosia Schneider (id za378)

Zdzisław Dominiak (id za193)

Zofia Banaszczyk (id za251)

W filmie wykorzystano zdjęcia autorów:

Hanns Apfel, Stefan Bałuk „Kubuś”, Stanisław Baranowski, Chaim Berneman, Dreesen, Lidia Foryciarz, Arthur Grimm, Gebrüder Jacobsen, Goricke, Grull, Haine, Johannes Hähle, Hanns Hubmann, Hugo Jager, Siegfried Lauterwasser, Ursula Litzmann, Karl Arthur Petraschk, Otto Pfeil, Henryk Ross, Karl Schultz, Raimund Titsch. Zdenĕk Tmej, Vieth, Bernhardt Walter, Benno Wundshammer, Czesław Zapolski

Wykorzystane także zdjęcia prywatne oraz propagandowe nieznanego autorstwa. Osoby posiadające informacje na temat właścicieli praw autorskich, proszone są o kontakt z Fundacją Ośrodka KARTA.

Źródła zdjęć:

Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Archiwum Państwowe w Szczecinie, AKG Images, AKG Images/TT News Agency/SVT, Bayerische Staatsbibliothek/bpk/BEW, bpk-Bildagentur, BEW Agencja Fotograficzna, Deutsches Historisches Museum, East News, FORUM Polska Agencja Fotografów, Fundacja Ośrodka KARTA, Fundacja „Warszawa 1939.pl”, Genocide and Resistance Research Centre of Lithuania, Germin/bpk/BEW, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, KEYSTONE Pictures USA/eyevine/East News, Mahn-und Gedenkstätte Ravensbrück,  Mining History Document Center (montan.dok)/Mining Archive at the German Mining Museum Bochum, Moravská galerie v Brnĕ, Museum of the Occupation of Latvia, Muzeum Kolejnictwa/East News, Muzeum Powstania Warszawskiego, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Polska Agencja Prasowa, Sammlung Berliner Verlag Archiv/AKG Images, Stadtarchiv Meinerzhagen, Studium Polski Podziemnej w Londynie, Ullstein Bild, United States Holocaust Memorial Museum, Vabamu Museum of Occupations and Freedom, Żydowski Instytut Historyczny/Forum

Internet:

Archiwum „Praca przymusowa 1939–1945“: www.zwangsarbeiter-archiv.de

Portal edukacyjny: https://lernen-mit-interviews.de/